Pour faire le portrait d’un oiseau

Peindre d’abord une cage
avec une porte ouverte
peindre ensuite
quelque chose de joli
quelque chose de simple
quelque chose de beau
quelque chose d’utile
pour l’oiseau
placer ensuite la toile contre un arbre
dans un jardin
dans un bois
ou dans une forêt
se cacher derrière l’arbre
sans rien dire
sans bouger…
Parfois l’oiseau arrive vite
mais il peut aussi bien mettre de longues années
avant de se décider
Ne pas se décourager
attendre
attendre s’il faut pendant des années
la vitesse ou la lenteur de l’arrivée de l’oiseau
n’ayant aucun rapport
avec la réussite du tableau
Quand l’oiseau arrive
s’il arrive
observer le plus profond silence
attendre que l’oiseau entre dans la cage
et quand il est entré
fermer doucement la porte avec le pinceau
puis
effacer un à un tous les barreaux
en ayant soin de ne toucher aucune

des plumes de l’oiseau
Faire ensuite le portrait de l’arbre

en choisissant la plus belle de ses branches
pour l’oiseau

Por desegni la portreton de bildo

Unue pentri kaĝon
kun malfermita pordo
poste pentri
beletaĵon
simplaĵobelaĵon
utilaĵon
por la birdo
post tio meti la pentraĵon
ĉe iun arbon
en iu ĝardeno
en iu arbareto
en iu arbaro
kaj sin kaŝi malantaŭ arbo
sen paroli
sen brui…
Foje la birdo alvenas rapide
sed ankaŭ ĝi povas pasigi
longegajn jarojn
antaŭ ekpreni sian decidon
Ne endas senkuraĝiĝi
atendadi
atendadi, se necesas, dum jaroj
la rapideco aŭ la malrapideco
de la birdalveno
tute ne rilatas
kun la sukceso de la pentraĵo
Kiam la birdo alvenas
se ĝi ja alvenas
respekti la plej grandan silenton
atendi, ke la birdo eniras en la kaĝon
kaj kiam ĝi estas enirinta
fermi milde la pordon per la peniko
poste
viŝi unu post unu ĉiujn stangetojn
zorgante ne tuŝi neniun
el ĝiaj plumoj

Poste portreti la arbon
elektante la plej belan branĉon
por la birdo

Chanson pour les enfants l’hiver

Dans la nuit de l’hiver
Galope un grand bonhomme blanc.
C’est un bonhomme de neige
Avec une pipe en bois.
Un grand bonhomme de neige
Poursuivi par le froid.
Il arrive au village.
Voyant de la lumière, le voilà rassuré.
Dans une petite maison,
Il entre sans frapper,
Et pour se réchauffer,
S’assoit sur le poêle rouge,
Et d’un coup disparaît,
Ne laissant que sa pipe,
Au milieu d’une flaque d’eau,
Ne laissant que sa pipe
Et puis, son vieux chapeau.

Kanto por la infanoj vintre
En la vintra-nokto
Kuras blanka neĝulego.
Estas homo el neĝo
Kun ligna-pipo.
Granda neĝviro
Postkurat’ de la frido.
Ĝi alvenas al vilaĝ’.
Pro videbla lumo, ĝi trankviliĝas.
En malgrandan domon,
Ĝi senfrapete eniras,
Kaj por revarmigi sin,
sidiĝas sur ĝisruĝan stov’,
Kaj tuj malaperas,
Lasante nur sian pip’,
Meze de akvoflak’,
Lasante nur sian pip’
Kaj sian oldan ĉapelon.
La chasse à l’enfant

Bandit ! Voyou ! Voleur ! Chenapan !

Au-dessus de l’île on voit des oiseaux
Tout autour de l’île il y a de l’eau

Bandit ! Voyou ! Voleur ! Chenapan !

Qu’est-ce que c’est que ces hurlements

Bandit ! Voyou ! Voleur ! Chenapan !

C’est la meute des honnêtes gens
Qui fait la chasse à l’enfant

Il avait dit « J’en ai assez de la maison de redressement »
Et les gardiens à coup de clefs lui avaient brisé les dents
Et puis ils l’avaient laissé étendu sur le ciment

Bandit ! Voyou ! Voleur ! Chenapan !

Maintenant il s’est sauvé
Et comme une bête traquée
Il galope dans la nuit
Et tous galopent après lui
Les gendarmes, les touristes, les rentiers, les artistes

Bandit ! Voyou ! Voleur ! Chenapan !

C’est la meute des honnêtes gens
Qui fait la chasse à l’enfant

Pour chasser l’enfant, pas besoin de permis
Tous les braves gens s’y sont mis
Qu’est-ce qui nage dans la nuit
Quels sont ces éclairs ces bruits
C’est un enfant qui s’enfuit
On tire sur lui à coups de fusil

Bandit ! Voyou ! Voleur ! Chenapan !

Tous ces messieurs sur le rivage
Sont bredouilles et verts de rage

Bandit ! Voyou ! Voleur ! Chenapan !

Rejoindras-tu le continent! rejoindras-tu le continent !

Au-dessus de l’île on voit des oiseaux
Tout autour de l’île il y a de l’eau.

Ce poème évoque la mutinerie des « mineurs délinquants » en août 1934 à Belle-Ile-en-Mer.

Ĉasado de knabo

Bandito! Huligano! Ŝtelisto! Bubaĉo!

Super la insulo oni vidas birdojn
Ĉirkaŭ la insulo estas akvo

Bandito! Huligano! Ŝtelisto! Bubaĉo!

Kio estas tiuj ĉi kriadoj

Bandito! Huligano! Ŝtelisto! Bubaĉo!

Estas bandaĉo da honestaj homoj
Kiuj ĉasas knabon

Li diris : « Sufiĉas la pundomo »
Tiam la gardistoj per ŝlosilarobatoj frakasis liajn dentojn
Kaj forlasis lin kuŝita surgrunde

Bandito! Huligano! Ŝtelisto! Bubaĉo!

Nun li estas forkurinta
Kiel besto pelita
Li galopas ennokte
Kaj ĉiuj kuregas al li
Policanoj, feriantoj, rentuloj, artistoj

Bandito! Huligano! Ŝtelisto! Bubaĉo!

Estas bandaĉo da honestaj homoj
Kiuj ĉasas knabon

Por ĉasi infanoj ne bezonas rajtigilon
Ĉiuj bravuloj tuj ekvenis
Kio moviĝas en la nokto
Kiaj estas tiuj ĉi fulmoj, bruoj
Estas knabo kiu forkuras
Oni pafadas kontraŭ li

Bandito! Huligano! Ŝtelisto! Bubaĉo!

Ĉiuj el tiuj surmarbordaj sinjoroj
Estas senkaptitaj kaj tre koleraj

Bandito! Huligano! Ŝtelisto! Bubaĉo!

Ĉu li ekatingas kontinenton! ĉu li ekatingas kontinenton!

Super la insulo oni vidas birdojn
Ĉirkaŭ la insulo estas akvo.

Tiu poemo elvokas la ribelon de la « deliktintaj neplenaĝuloj », aŭguste 1934, en  » Belle-Ile-en-Mer »

LE MESSAGE

La porte que quelqu’un a ouverte
La porte que quelqu’un a refermée
La chaise où quelqu’un s’est assis
Le chat que quelqu’un a caressé
Le fruit que quelqu’un a mordu
La lettre que quelqu’un a lue
La chaise que quelqu’un a renversée
La porte que quelqu’un a ouverte
La route où quelqu’un court encore
Le bois que quelqu’un traverse
La rivière où quelqu’un se jette
L’hôpital où quelqu’un est mort.

LA MESAĜO

La pordon iu malfermis
La pordon iu refermis
La seĝon iu sidiĝis
La katon iu karesis
La frukton iu mordis
La leteron iu legis
La seĝon iu renversis
La pordon iu malfermis
Sur la vojo iu kuras
Tra la arbaro iu trairas
En la riveron iu enakviĝas
En la malsanulejo iu estas mortinta.